วิถีชีวิตท้องถิ่นในอีสานแต่อดีตถึงปัจจุบัน

0 Comments
วิถีชีวิตท้องถิ่นในอีสาน

          วิถีชีวิตท้องถิ่นตามชนบทเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ชาวเมืองกรุงเทพ ไม่ค่อยได้รับรู้กัน หรือหากแต่จะรู้จักก็รู้จักผ่านเพียงจากละครหลังข่าวตามโทรทัศน์ ซึ่งภาพเหล่านั้นล้วนถูกบิดเบือนไปซะส่วนมากแล้ว ดังนั้นการทำความเข้าใจกับวิถีชีวิตท้องถิ่นอีสานอย่างถ่องแท้ จึงเป็นเรื่องที่ชาวเมืองควรรู้ไว้ เพราะจะเกิดประโยชน์ต่อความเข้าใจในวิถีชีวิตของชาวบ้านทั่วไปในเชิงความรู้ ว่าชาวบ้านอีสานเขามีวิถีชีวิตท้องถิ่นกันอย่างไร และหากจะเกิดประโยชน์ต่อคนเมืองที่จะได้กลับมารู้จักวิถีชีวิตท้องถิ่นดั้งเดิมบางไม่มากก็น้อยคงดี อาจจะนำไปปรับใช้กับชีวิตประจำวันได้ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง

  1. ฮีด 12 ครอง 14 เป็นหนึ่งสิ่งที่วิถีชีวิตพื้นถิ่นอีสานคงลักษณะที่เป็นเอกลักษณ์เหล่านี้ไว้ เพราะฮีด 12 นั้นถือเสมือนว่าเป็นหลักปฏิบัติตามฤดูกาลที่ชาวอีสานจะกระทำกันแทบทุกเดือนออกมาในรูปแบบของประเพณีในแต่ละเดือนแตกต่างกันไป ผูกโยงและสัมพันธ์กับสภาพความเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล ที่สัมพันธ์อยู่กับความเชื่อท้องถิ่นเรื่องวิญญาณบรรพบุรุษ ผีสางต่างๆ อีกเช่นกัน แม้กระนั้น ความเชื่อดังกล่าวก็ได้หล่อหลอมชาวอีสานของไทยจากอดีตสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน หากแต่ในปัจจุบันวิถีชาวบ้านเหล่านี้ ได้ถูกท้าทายโดยโลกโลกาภิวัฒน์มากยิ่งขึ้น ส่งผลให้เกิดความเปลี่ยนแปลงและคำถามในประเพณีท้องถิ่นตามแต่ละหมู่บ้านว่าจะคงอยู่ได้อีกนานแค่ไหน
  2. เกิด – แก่ – เจ็บ – ตาย แบบชาวอีสาน เป็นธรรมดาที่วิถีชีวิตของมวลมนุษย์บนโลกจะสัมพันธ์กับ 4 ข้อดังกล่าวข้างต้น หากแต่ชาวเมืองที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพอาจจะไม่ได้รับรู้ข้อแตกต่างในความเหมือนกันระหว่าง 4 ข้อดังกล่าวของชาวอีสานในอดีต เนื่องด้วยในปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์ถือว่าก้าวหน้าไปไกลเป็นอย่างมาก ดังนั้น 4 ข้อข้างต้นสำหรับชาวเมือง จึงผูกสัมพันธ์กับแพทย์ที่เป็นไปในทางวิทยาศาสตร์มากยิ่งขึ้นนั้นเอง แต่สำหรับชาวอีสานในอดีตนั้น การเกิด – แก่ – เจ็บ – ตาย ล้วนผูกโยงกับความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในท้องถิ่น ผีบรรพบุรุษ ผีบรรพชน รวมไปถึงผีร้าย ทั้งสิ้น ดังนั้นทางแก้ไขปัญหาจึงผูกโยงเข้ากับความเชื่อและพิธีกรรมท้องถิ่นอย่างปฏิเสธได้ยาก โดยในปัจจุบัน ความเชื่อและพิธีกรรมท้องถิ่นเหล่านั้นได้กลายรูปในเชิงการท่องเที่ยวมากยิ่งขึ้น เนื่องด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ก้าวหน้าที่เข้าไปแทรกแซงอยู่ตามชนบทท้องถิ่นมากยิ่งขึ้นด้วยนั้นเอง
  3. การเล่าเรียนในท้องถิ่นอีสาน ในข้อนี้ภาคอีสานอาจคล้ายกับภาคอื่นๆอยู่เช่นกัน เนื่องจากในอดีต สถานที่เล่าเรียนศึกษาของทุกๆภาค หรือ อาจเรียกแบบเหมารวมได้ว่าทุกๆส่วนของโลกบนนี้ในอดีตนั้นผูกโยงสัมพันธ์กับการศึกษาเล่าเรียนตามโรงเรียนวัดหรือศึกษาจากพระภายในวัดเป็นหลัก ต่อมาเมื่อเวลาได้เปลี่ยนแปลงไป การศึกษาแบบกระทรวงและตามระบบรัฐ ได้เข้ามาแทนที่การศึกษาแบบเดิม ส่งผลให้วิถีชีวิตชาวอีสานเปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างมาก